Położenie geopolityczne Polski stanowi wielkie wyzwanie w zakresie polityki bezpieczeństwa i w stosunkach międzynarodowych. Jednym z możliwych modeli teoretycznych dzięki którym możemy patrzeć na nasz kraj jest koncepcja państwa średniego, zaprezentowana m.in. przez gen. prof. Bolesława Balcerowicza oraz zespół autorski opracowania Państwo średnie – Polska. Studia i szkice t. 1. Polska jako „państwo zbyt wielkie na region, ale zbyt małe na Europę” nie może sobie pozwolić ani na komfort banalizującego paneuropeizmu, ani na prostotę odkurzania kalek historycznych (np. jagiellońskiego mocarstwa regionalnego). Aby przetrwać w satysfakcjonującej nas formie państwowo-międzynarodowej musimy przede wszystkim oszacować zasoby intelektualne, organizacyjne i instytucjonalne (jest to na ogół pomijane, ale państwo jest silne trwałością i zdolnością adaptacyjną swych instytucji), zasoby materialne, zasób demograficzny i inne elementy składające się na potęgę i sprawczość.
Narzędzia oraz wiedzę władzom państwowym powinny zapewnić kompetentne w tym zakresie instytucje państwowe. Działania tychże powinny być z jednej strony poddane ocenie przez środowiska naukowe (uczelni, instytutów naukowych) oraz wspierane wiedzą ekspercką, naukową, doświadczeniem pracowników nauki, którzy zajmują się różnymi aspektami polityki bezpieczeństwa i zagranicznej Polski. Wspomniane wyżej cele przyświecają organizowanej w Akademii im. Jakuba z Paradyża cyklicznej konferencji Bezpieczeństwo narodowe Polski – Zagrożenia i determinanty zmian. W trakcie konferencji podjęta zostanie dyskusja nad kluczowymi, zdaniem organizatorów, problemami, przed którymi stoi Polska w sferze zapewnienia bezpieczeństwa oraz prowadzenia skutecznej polityki zagranicznej i militarnej – w szczególności wobec ciągle toczącej się wojny w Ukrainie.
Turbulentna rzeczywistość środowiska bezpieczeństwa, jego gwałtowne i często nieprzewidywalne zmiany na poziomie globalnym i regionalnym wymagają przeprowadzania ewaluacji i walidacji polityki bezpieczeństwa prowadzonej na wszystkich jej poziomach – począwszy od globalnego, a skończywszy na państwach oraz organizacjach niepaństwowych, których znaczenie w dziedzinie bezpieczeństwa i stosunków międzynarodowych rośnie. Współczesne wyzwania i zagrożenia w sferze bezpieczeństwa wymagają refleksji naukowej, wymiany poglądów, konstruowania udoskonalonych koncepcji działania oraz właściwego prognozowania i przewidywania zmian zachodzących w środowisku bezpieczeństwa, co powinno pomóc w racjonalizacji i poprawie efektywności działań podejmowanych przez państwo.
Konferencja ma również na celu:
1) tworzenie i doskonalenie platformy współpracy i wymiany doświadczeń przedstawicieli świata nauki i praktyków;
2) wywołanie dyskusji nad aktualnymi problemami polskiej polityki bezpieczeństwa, identyfikację najważniejszych wyzwań przed nią stojących oraz instrumentów i narzędzi, za pomocą których możliwe będzie skuteczne wykorzystywanie szans oraz zwalczanie zagrożeń dla bezpieczeństwa Polski jako państwa średniego;
3) syntezę wniosków i propozycji nowych scenariuszy rozwoju zawartych w formie publikacji pokonferencyjnych.
W programie konferencji przewidziano następujące panele:
Geopolityka a państwo średnie Siły Zbrojne w państwie średnim Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa średniego System bezpieczeństwa państwa średniego – wyzwania i szanse Media/edukacja/komunikacja strategiczna Prognozy na przyszłość Polska a wojna w Ukrainie Migracje jako wyzwanie państwa średniego Formacje wojskowe w niemilitarnych sytuacjach kryzysowych
